Tìm lại giấc mơ mang tên: nước Mỹ

Khi tạm biệt với những phiền toái trong năm 2010, có phải lúc nước Mỹ đã mất quá lâu cho trì trệ kinh tế và cả những vấn đề tinh thần?

Đó có phải là suy thoái kép hay chỉ là một cách lảng tránh vấn đề? Nhưng hiện nay, chỉ số niềm tin người tiêu dùng đã tăng trong hai tháng liên tiếp và dường như mọi người đang chỉ chờ cơ hội mở hầu bao. Một tháng trước lễ Giáng sinh, Grand Central trở thành một chợ bán lẻ với vô số những người bán dạo đủ mặt hàng được ưa thích để nhanh chóng đến tay người tiêu dùng.

Đó là Manhattan hay chính là nước Mỹ? Ở một nơi có diễn biến theo chiều hướng ngược lại, thậm chí là ngay cả ở New York, chưa thể có một viễn cảnh màu hồng.

Các thị trấn phía bắc như Poughkeepsie và Buffalo, tỷ lệ thất nghiệp không được công bố kể từ khi chiến tranh. 1/7 số người sống dưới mức nghèo khổ, theo thống kê chính thức; trong đó trẻ em chiếm 1/3, đây thực sự là một thống kê đáng xấu hổ. Cuộc sống của hàng triệu người trong các thị trấn của Mỹ vẫn tiếp tục chỉ thông qua các ngân hàng thực phẩm và phiếu thực phẩm. 70% dân số có một người bạn thân hoặc có thành viên gia đình những người bị mất việc làm. Họ vẫn sống trong thời đại 3D của Mỹ: tan hoang, tàn phá, khốn cùng (desolation, devastation, destitution).

Nhưng nhìn vào mặt tươi sáng! Tổng thống Barack Obama vừa tiếp tục thực hiện nhiệm kỳ tổng thống của mình bằng cách thực hiện một trao đổi phần mở rộng với Đảng Cộng hòa. Họ đã đồng ý gia hạn trợ cấp thất nghiệp, trong khi ông Obama mở rộng cắt giảm thuế từ thời Tổng thống Bush cho những người giàu nhất nước Mỹ xuống 2%. Vì vậy, trong khi người giàu bắt một chuyến bay đến vùng biển Caribe thì những kẻ nghèo khổ lại vướng vào sự vỡ nợ.

Nhưng đó là vì suy nghĩ cố chấp khi cho rằng tăng trưởng thu nhập bất bình đẳng là một điều xấu trong khi không thực sự hiểu đó là động cơ của sự thịnh vượng quốc gia! Điều nên tách biệt khỏi việc có và không có được chính là càng nhiều nhà tài phiệt được cắt giảm thuế càng có nhiều khả năng phải đưa ra những gói cứu trợ đối với những nhà tuyển dụng của nước Mỹ.

Nhưng họ không có và họ không làm. Không phải nơi nào tỷ lệ thất nghiệp cũng được tính toán qua loa, ngay cả khi thị trường chứng khoán tăng trưởng gần 90% so với lúc chạm mức đáy vào tháng 3/2009. Còn vấn đề lạm phát, con số luôn duy trì ở mức thấp kỷ lục và hoàn toàn cho thấy không có dấu hiệu đi theo hướng nào khác.

Trong số những người tập trung ở Washington Mall vào buổi sáng diễn ra lễ nhậm chức của ông Obama có thể nhìn thấy tất cả sự dũng cảm, những hy vọng không rõ ràng, thốt ra từ tổng thống trẻ tuổi mới, điều không rõ nhất hóa ra là lời biện hộ trong Kinh Thánh để "dẹp đi những chuyện trẻ con". Ông cũng có thể là đã cố gắng lập pháp từ "giấc mơ" trong dư luận công chúng Mỹ. Những giấc mơ, có lẽ vẫn chưa khép lại?

Có lẽ giấc mơ sẽ chiến thắng thực tại, người thanh niên mơ tưởng về sự trưởng thành, sẽ là chủ đề chính trị tuyệt vời của những năm tiếp theo. Hàng loạt những thay đổi nhân sự diễn ra cho thấy những dấu hiệu không yên bình. Những người ở trong tài chính Neverland sắp được bổ nhiệm để giám sát các tổ chức mà họ chưa bao giờ mong ước. Vì vậy, Hạ nghị sĩ Spencer Bachus của Alabama, người đã buộc tội việc thực hiện Đạo luật cải cách tài chính Dodd-Frank, cho rằng sự điều chỉnh sẽ chỉ "phục vụ" các ngân hàng.

Ông Ron Paul, người đã xuất bản một cuốn sách kêu gọi việc bãi bỏ hệ thống Dự trữ Liên bang, bây giờ sẽ là chủ tịch của ủy ban chính sách tiền tệ, một vị trí để đưa ngân hàng trung ương trở lại những ngày khi JPMorgan giải cứu khủng hoảng năm 1907 - 1908. Và tại vị trí này - bạn có thể làm một điều gì đó đáng kể đối với mức thâm hụt mà không bao giờ giảm chi tiêu quân sự, nhưng lại cắt giảm quyền lợi về y tế và an sinh xã hội, hoặc nâng cao doanh thu. Chỉ cần cắt giảm chi tiêu tùy ý, chuyển hướng hoặc không có quỹ lẻ riêng là ngân sách được cân bằng.

Tất nhiên, có một số ít thành viên của Đảng Cộng hòa như đại diện Paul Ryan của Wisconsin đối mặt với sự thật, những người thực sự táo bạo liều lĩnh khi nói rằng nếu phe bảo thủ nghiêm túc về số tiền thâm hụt thì họ phải xem xét việc cắt giảm quân sự hoặc thuốc độc bầu cử là cắt giảm y tế và trì hoãn an sinh xã hội.

Trong tất cả các khả năng, ông Obama và vợ sẽ nâng ly dưới bầu trời đầy sao của Oahu vào dịp năm mới, chúc mừng năm 2011 và chứng minh nó. Một chuỗi chiến thắng lập pháp - từ hiệp ước Start cho tới bảo hiểm y tế hay tình nguyện viên mắc bệnh kinh niên 9/11 - đã đột nhiên xác định vị trí của ông như Tổng thống có thể chống lại phe đối lập trong Hạ nghị viện mới.

Và trong khi ông Obama biết rất rõ các giới hạn không hay của Đảng Dân chủ, đồng thời ông cũng có thể thấy khó khăn sắp tới của phe đối lập: giữa lời hứa trên thiên đàng về cắt thuế và thâm hụt thương mại, giữa người sắp xếp quân sự và những người theo đa số trong đảng xã hội...

Sức thu hút của ông Obama sẽ dừng lại và để cho tất cả diễn ra, như ông đã từng làm nhiều lần trước đây. Nhưng ông vẫn còn nợ những đau khổ kéo dài, đau khổ tiếp diễn, nợ đất nước nhiều hơn nữa. Ông nợ sự thật, cung cấp nó theo một cách mà người Mỹ chưa thể cảm thấy một cách rõ ràng tính chất quan trọng của nó. Ông có một cơ hội để trình bày sự thật trong bài phát biểu liên bang - thời điểm ông vẫn có thể khởi động lại nước Mỹ và tái tạo chính một lần nữa.

(Báo điện tử doanh nhân Việt Nam toàn cầu)